Chó xù Bắc Hà, còn có tên gọi là chó Bắc Hà Lào Cai, chó Mán là một trong những giống chó nổi tiếng của Việt Nam không chỉ bởi những đặc điểm ưu việt: dũng mãnh, dẻo dai, thông minh và có tính kỷ luật… mà chúng còn mang đậm bản sắc văn hóa Việt.
Chúng là giống chó đến từ vùng “cao nguyên trắng” Bắc Hà (thuộc tỉnh Lào Cai). Tuy không phải là giống chó phổ biến trên thế giới nhưng chúng luôn nhận được sự quan tâm từ những người yêu chó trong nước và nước ngoài. Chúng không hẳn là một loài chó to nhưng lại có cơ thể săn chắc, khỏe khoắn.
Có nhiều loại chó Bắc Hà như: chó Bắc Hà xù trắng, chó Bắc Hà xù đen, chó Bắc Hà xù lửa, chó Bắc Hà lông ngắn, chó Bắc Hà lông xù, chó Bắc Hà nâu đỏ, chó Bắc Hà xù vàng, chó Bắc Hà dòng đại,…
1. Chó xù Bắc Hà – Quốc khuyển Việt Nam
Theo Wikipedia: “Chó Bắc Hà ( tiếng Việt: chó Bắc Hà), là một giống chó lai kích thước trung bình và là một trong Tứ đại quốc khuyển của Việt Nam (tiếng Việt: tứ đại quốc khuyển ) . Loài chó này chủ yếu được người Hmông ở miền Bắc Việt Nam sử dụng làm chó săn và chó bảo vệ , đặc biệt là ở huyện Bắc Hà và huyện Si Ma Cai của tỉnh Lào Cai. Tuy không được FCI công nhận, nhưng chó Bắc Hà đã được Hiệp hội chó cũ Việt Nam công nhận. “
Chúng là một trong bốn giống thú cảnh đẹp nhất Việt Nam, cùng với chó Phú Quốc, Hmông cộc đuôi và Dingo Đông Dương.
Cảnh khuyển Bắc Hà có nguồn gốc từ vùng núi Tây Bắc, Bắc Hà Lào Cai. Giống chó Bắc Hà còn được biết đến với cái tên là Vietspitz, chó Mán. Đôi khi, các bé còn được gọi là chó xù hay chó xồm.
Chó Bắc Hà lông xù được người dân tộc H’Mông sử dụng để giữ nhà, canh gác hoặc dùng làm chó săn trong những chuyến đi rừng dài ngày.
Lịch sử ghi chép lại, người dân tộc H’Mông bắt đầu sinh sống ở vùng núi Tây Bắc của Việt Nam từ cuối thời kỳ Hậu Lê. Do đó, Bắc Hà Lào Cai có lẽ cũng xuất hiện trong khoảng thời gian này. Vì vậy, chó Bắc Hà xuất hiện ở Việt Nam từ khá sớm.
2. Đặc điểm chung của chó xù Bắc Hà
Chó Bắc Hà mặc dù không sở hữu ngoại hình quá cao lớn nhưng tỷ lệ cơ thể lại khá cân đối với các cơ săn chắc. Đặc biệt chúng sở hữu khả năng di chuyển nhanh và vô cùng linh hoạt trong điều kiện đồi núi. Bên cạnh đó là khả năng ghi nhớ tuyệt vời.
Nhờ vậy mà các chú cún Bắc Hà còn được xem như cánh tay phải của người dân địa phương trong những chuyến đi rừng. Dù không có vẻ ngoài bắt mắt như các giống chó cảnh khác nhưng Bắc Hà lại có những nét rất riêng mà không phải giống chó nào cũng có.
2.1. Đặc điểm ngoại hình của chó xù Bắc Hà
| chó Bắc Hà cái | chó Bắc Hà đực | |
| Cân nặng (kg) | 16 – 23 | 19 26 |
| Chiều cao (cm) | 50 – 55 | 55 60 |
| Màu lông | Màu vện, màu vàng, màu trắng, màu đen, màu xám, màu khoang, đặc biệt có màu hung đỏ | Màu vện, màu vàng, màu trắng, màu đen, màu xám, màu khoang, đặc biệt có màu hung đỏ |
| Phần đầu | Chiếc mõm dài 2/3 phần đầu hoặc ngang bằng, tai hình tam giác vuông dựng thẳng | Chiếc mõm dài 2/3 phần đầu hoặc ngang bằng, tai hình tam giác vuông dựng thẳng |
| Khuôn mặt | Khá giống với chó sói vì cái mõm dài | Khá giống với chó sói vì cái mõm dài |
| Tuổi thọ | 9 – 15 năm | 9 – 15 năm |
2.2. Đặc điểm tính cách của chó xù Bắc Hà
Những chú chó Bắc Hà được mệnh danh là Siêu Khuyển có bộ óc vô cùng thông minh và tính kỷ luật cao.
2.2.1. Tính kỷ luật MẠNH MẼ
Chúng ghi nhớ và rèn luyện các kỹ năng khi đi săn bắt cùng chủ nhân. Chó xù biết tổ chức phối hợp theo đàn từ 3 đến 5 con rất ăn ý để săn thú. Con thú nào bị săn cũng không thể chạy thoát. Đặc tính này của chó Bắc Hà rất giống với chó sói.
Nhờ có tính kỷ luật cao mà chó Bắc Hà có thể được nuôi để trông nhà, giữ cửa, sử dụng để chăn thả gia súc tránh bị các loài động vật hoang dã trong rừng ăn thịt, đi săn, hay được huấn luyện để trở thành chó nghiệp vụ.
2.2.2. Cực kì trung thành
Chó Bắc Hà thân thiện với chủ nhân, luôn thích quấn quýt gần gũi với chủ nhưng với người lạ thì chúng hoàn toàn đề phòng, thậm chí tấn công nếu thấy nguy hiểm. Chúng phục tùng chủ hoàn toàn và rất trung thành. Dù vậy, bạn cũng nên nuôi chúng từ khi còn nhỏ để tạo sự gắn bó và trung thành cho chúng.
2.2.3. Tính bảo vệ và cảnh giác cao độ
Chúng hiểu phải làm gì khi chủ vắng mặt hoặc có người lạ xâm phạm vào lãnh thổ của gia đình. Nếu người lạ đặt chân vào cổng nhà hay lởn vởn quanh khu vực mà chúng coi là mối nguy hiểm thì sẽ tấn công ngay lập tức.
3. Chăm sóc chó xù Bắc Hà như thế nào?
Chó Bắc Hà là một giống chó dễ nuôi và không hề kén ăn.
Bạn không cần mất nhiều thời gian chuẩn bị thực đơn hay tốn kém để mua những loại thực phẩm đắt tiền. Chúng có thể ăn bất kỳ loại thức ăn nào mà bạn ăn được. Tuy nhiên, để chúng có một sức khỏe tốt thì bạn vẫn nên lưu ý một số điều sau:
3.1. Chế độ dinh dưỡng theo độ tuổi của chó xù Bắc Hà
3.1.1. Chó 2 – 6 tháng tuổi
Với chó con 1 tháng tuổi, bạn tốt nhất nên để con mẹ chăm sóc. Nếu không may tách đàn mất mẹ, bạn nên tham khảo những bài viết khoa học về việc chăm sóc chó con 1 tháng tuổi để có thể xử lý được tốt nhất.
Bạn nên cho chúng ăn 4 bữa mỗi ngày trong độ tuổi này.
Chó con từ tháng thứ 2 có thể ăn thực đơn bao gồm cháo loãng nấu với thịt lợn băm, thịt gà hay cá hay trứng. Từ tháng thứ 3 thì có thể ăn cháo đặc hơn, thịt xé sợi và rau củ.
Từ tháng thứ 5 thì ăn cơm bình thường và hầu như tất cả các loại thức ăn. Với trứng và cá thì bạn nên hạn chế vì chúng có thể gây khó tiêu cho hệ tiêu hoá của chó con.
Bạn có thể dựa vào bảng cân nặng của chó theo độ tuổi để đánh giá mức độ khỏe mạnh của chú chó nhà bạn.
3.1.2. Chó từ 6 tháng đến 1 năm
Số bữa ăn giảm còn 3 bữa/ngày. Bạn cần tăng lượng cơm và thức ăn. Ngoài ra, bạn có thể bổ sung thêm các nguồn đạm từ nội tạng động vật.
3.1.3. Chó trên 1 năm
Bạn có thể tự điều chỉnh số lượng bữa ăn là 2 hay 3 bữa mỗi ngày tuỳ điều kiện bản thân. Thức ăn hàng ngày cần đảm bảo đủ chất để chúng hoạt động và phát triển tốt.
Dù là chó con hay trưởng thành, chó Bắc Hà cần được ăn đồ nấu chín kỹ để tránh bị đi kiết. Chúng không ăn được đồ ăn quá mặn, quá ngọt hay cay nóng. Bạn có thể cho chúng ăn thêm trứng vịt lộn để lông chúng dài và mượt hơn.
Xây dựng một thực đơn hợp lý cho chó với chế độ dinh dưỡng đầy đủ là tiền đề cho một chú chó khỏe mạnh phát triển tốt.
3.2. Môi trường sống phù hợp với chó Bắc Hà
Môi trường sống chủ yếu của chó Bắc Hà là vùng núi Tây Bắc nước ta, nơi chủ yếu là đồi núi hiểm trở. Chính điều này đã rèn luyện cho chúng bản năng sinh tồn cao, chúng luôn biết cách làm sao để vượt sự đe dọa của những loài thú hoang. Và quan trọng hơn, chó Bắc Hà luôn coi chủ nhân là ưu tiên phục tùng số 1.
3.3. Phương pháp huấn luyện chó xù Bắc Hà
Chó Bắc Hà rất thông minh nên bạn chỉ cần hướng dẫn chúng vài lần là chúng có thể hiểu và làm theo khẩu lệnh.
Hàng ngày, nên dắt chó đi dạo và chạy bộ để giảm thiểu nguy cơ teo cơ và béo phì.
Khi mới mua chó Bắc Hà, bạn có thể huấn luyện cơ bản chúng một vài những động tác dễ như: nằm đứng ngồi theo mệnh lệnh của chủ, bắt tay. Nên huấn luyện cún con từ nhỏ để chúng có thời gian thích nghi và học hỏi sớm.
Ngoài ra, bạn cũng nên để chó Bắc Hà tự do tiếp xúc, làm quen, vui đùa cùng các loài động vật khác trong nhà.
Tắm cho chó ít nhất 2 tuần 1 lần để giúp chó sạch sẽ, không có mùi, bớt rụng lông. Nên sử dụng các loại sữa tắm chuyên dụng để giữ cho bộ lông chó khỏe mạnh, dày dặn.
4. Một số bệnh thường gặp chó xù Bắc Hà, hệ lụy, phòng tránh và điều trị
Trong quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc một chú chó Bắc Hà lông xù thì chắc hẳn ai ai cũng quan tâm đến vấn đề sức khỏe của nó. Một số bệnh thường gặp ở giống chó này phải kể đến như bệnh về đường tiêu hóa một loại bệnh xuất hiện ở hầu hết các loài vật nuôi.
4.1. Bệnh về đường tiêu hóa
Căn bệnh thường gặp ở giống cảnh khuyển này phải kể đến bệnh về đường tiêu hóa xuất hiện ở hầu hết các loài vật nuôi.
Bạn cần đặc biệt chú ý đến đồ ăn của cún (thịt tươi sống hoặc thức ăn đã được nấu chín) và thường xuyên vệ sinh khay đựng để đảm bảo chắc chắn thú cưng sẽ không ăn phải đồ thừa của những bữa trước. Có một số loại thực phẩm tuyệt đối không được cho chó ăn bạn nên lưu ý.
4.2. Bệnh viêm gan
Mặc dù bệnh viêm gan ở chó dễ lây lan và có thể được tìm thấy trên toàn thế giới, nhưng nó không phổ biến ở những nơi chó được tiêm phòng định kỳ. Mức độ nghiêm trọng của nó rất đa dạng, từ những trường hợp rất nhẹ đến những bệnh rất nghiêm trọng và đôi khi gây tử vong.
4.3. Một số bệnh khác
Bên cạnh các căn bệnh liên quan tới đường tiêu hóa, chó Bắc Hà còn có nguy cơ mắc những căn bệnh thường gặp khác. Ví dụ như bệnh dại, bệnh care, bệnh parvo… Đây đều là những căn bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm. Cách phòng tránh tốt hơn là nên cho cún đi tiêm phòng định kỳ hàng năm.
Khi cún được tầm 4 tháng tuổi, bạn hãy cho cún đi tiêm phòng các căn bệnh thường gặp trên. Mặt khác, trong quá trình nuôi dạy cún nếu bạn phát hiện những biểu hiện lạ thì nên đưa cún đi khám thú y ngay.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên quan tâm đến việc vệ sinh cho cún để phòng ngừa các căn bệnh do ký sinh trùng gây ra. Bộ lông của chó Bắc Hà khá dày nên rất dễ là nơi trú tại của các loại ve, bọ chó... hoặc các bệnh nấm hoặc viêm da.
5. Địa điểm mua chó Bắc Hà thuần chủng, lai đẹp uy tín, chất lượng
Rất nhiều người hiện nay, khi có nhu cầu tìm mua chó Bắc Hà sẽ thường tìm đến vùng dân tộc Tây Bắc. Vì họ cho rằng đây là nơi tập trung của giống Bắc Hà thuần chủng. Nhưng nói thật, mua theo cách này cũng chỉ mang tính ăn may. Bởi ngay tại vùng cao Tây Bắc người ta lại không chú ý quá nhiều đến việc nhân giống chó Bắc Hà.
Do đó, việc giao phối giữa các cá thể thường diễn ra tự nhiên. Với sự xuất hiện của ngày càng nhiều giống chó thì chó Bắc Hà thuần chủng đang có nguy cơ bị thoái hóa.
Tuy nhiên khuyến cáo bạn nên tham gia vào các trại chó uy tín hoặc các trang web thú cưng để nhận được sự tư vấn chính xác chọn lựa được con giống thuần chủng và có nhiều hơn những kiến thức bổ ích về giống chó này cũng như nhận sự bảo hành chu đáo của hệ thống pet shop.
6. Kinh nghiệm chọn chó Bắc Hà thuần chủng, lai đẹp
Nếu dựa vào vẻ bề ngoài thì bạn nên lựa chọn những chú chó nhanh nhẹn, lưng dài gấp đôi chiều cao.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần để ý tới giấy tờ chứng minh nguồn gốc cũng như giấy khám sức khỏe, lịch tiêm phòng của chó.
Nên xem thật kỹ đặc điểm ngoại hình của chó Bắc Hà để không bị nhầm lẫn giữa chó Bắc Hà thuần chủng và Bắc Hà lai.
7. Chó Bắc Hà giá bao nhiêu? Giá chó xù Bắc Hà cập nhật 30/9/2022
Chó Bắc Hà giá bao nhiêu cũng là câu hỏi được nhiều người đặt ra. Do được nhân giống rộng rãi nên chó Bắc Hà lông xù ngày nay khá phổ biến tại Việt Nam. Vì tính phổ biến đó nên giá của một chú chó Bắc Hà tương đối rẻ.
Tùy thuộc vào nhiều tiêu chí khác nhau như độ tuổi, kích thước, đặc điểm lông đuôi, tỉ lệ cơ thể và màu sắc mà giá thành của chúng sẽ khác nhau.
Mức giá để mua một chú chó Bắc Hà thuần chủng dao động từ 300 – 800 nghìn đồng, đối với chó Bắc Hà con khoảng 2 -3 tháng tuổi. Tuy nhiên, cũng có con lên đến giá vài triệu đồng.
